Październik pod znakiem profilaktyki – Pink October w Seris Konsalnet

Październik nabiera różowego koloru — to czas, kiedy cały świat mówi o raku piersi. Czym jest kampania Pink October, co warto wiedzieć o raku piersi, jakie są nowoczesne metody leczenia i – co równie ważne – jak i kiedy się badać?

Kampania Pink October – dlaczego październik?

Pink October, czyli Różowy Październik, to coroczna, międzynarodowa kampania na rzecz podnoszenia świadomości raka piersi. W październiku wiele instytucji zdrowotnych, organizacji i placówek medycznych organizuje dni otwarte, akcje edukacyjne, badania i wydarzenia społeczne. Ich celem jest promowanie tematu profilaktyki raka piersi, uwidocznienie go i nakłanianie kobiet oraz ich bliskich do działania. W ramach kampanii, 15 października przypada Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi, którego symbolem jest różowa wstążka.

W Polsce kampania Pink October współgra z narodowymi programami profilaktycznymi, a we współpracy samorządów i organizacji pozarządowych mobilne mammobusy odwiedzają mniejsze miejscowości, gdzie dostęp do stacjonarnych placówek może być ograniczony.

Rak piersi – z czym mamy do czynienia?

Rak piersi to nowotwór złośliwy rozwijający się z komórek gruczołu piersiowego. Rozpoczyna się w tkankach piersi i może lokalnie rosnąć, a w dalszych etapach dawać przerzuty do węzłów chłonnych lub innych narządów, jak kości, płuca, wątroba czy mózg.

W Polsce jest to najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet — odpowiada za ok. 23 % wszystkich zachorowań na raka wśród kobiet i za około 14 % zgonów związanych z nowotworami w tej grupie. W latach 2013–2022 odnotowano średnio 19,4 tysiąca nowych przypadków raka piersi rocznie, z czego aż 99,2 % diagnoz dotyczyło kobiet. W 2020 roku zarejestrowano 24 644 nowe przypadki raka piersi oraz 8 805 zgonów z tego powodu.

Niestety, w Polsce tylko około 41 % przypadków raka piersi wykrywa się we wczesnym stadium, podczas gdy w niektórych krajach UE odsetek ten przekracza 50 %. Co więcej, tylko około 20 % przypadków diagnozuje się w stadium bardzo wczesnym, gdy choroba jest łatwiejsza do leczenia.

Rak piersi może pojawić się w każdej grupie wiekowej, choć ryzyko rośnie z wiekiem. Warto zaznaczyć, że w 2020 roku kobiety do 40. roku życia stanowiły około 5,7 % przypadków, a do 45. roku – około 12,5 % wszystkich zachorowań.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Dokładna przyczyna raka piersi nie jest znana, ale istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko jego wystąpienia. Do najważniejszych należą:

• wiek (szczególnie kobiety po menopauzie),
• czynniki genetyczne i dziedziczne (mutacje w genach BRCA1, BRCA2),
• obciążenie rodzinne (krewni pierwszego stopnia, które chorowały na raka piersi lub jajnika),
• wcześniejsze zmiany łagodne w piersiach,
• zaburzenia hormonalne (długie stosowanie hormonów, wiek pierwszej miesiączki, późna menopauza),
• brak potomstwa lub pierwszy poród w późniejszym wieku,
• otyłość, nadwaga, niska aktywność fizyczna, spożycie alkoholu.

Pamiętaj, że to tylko lista czynników zwiększających ryzyko — nie oznacza to, że każda osoba z którymś z tych czynników zachoruje, ani że osoba bez tych czynników nie zachoruje. Warto badać się regularnie i dbać o profilaktykę, ponieważ wczesne wykrycie zmian może uratować Twoje życie.

Jakie są objawy raka piersi? Na to zwróć uwagę!

W początkowym etapie rak piersi często przebiega bez objawów. Zwykle wykrywany jest przypadkowo lub w badaniu przesiewowym.

Gdy już objawy się pojawiają, mogą to być:

• guzek lub zgrubienie w piersi lub pod pachą,
• zmiana kształtu, wielkości lub symetrii piersi,
• zaciągnięcie skóry lub zmiana w rysunku skóry (pomarańczowa skórka),
• wciągnięcie brodawki, wydzielina z brodawki (zwłaszcza krwista),
• ból lub dyskomfort (choć ból rzadko bywa pierwszym objawem).

W przypadku zauważenia czegokolwiek niepokojącego — niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem (ginekolog, lekarz rodzinny lub onkolog).

Profilaktyka i badania cykliczne

Profilaktyka raka piersi to fundament — regularne badania i świadomość własnego ciała zwiększają szanse na wykrycie choroby na wczesnym, łatwiejszym do leczenia etapie.

Samobadanie piersi – codzienna czujność

Samobadanie piersi to bardzo prosty krok, który możesz wykonywać samodzielnie — najlepiej raz w miesiącu, kilka dni po zakończeniu miesiączki (gdy piersi są mniej wrażliwe).

• Obejrzyj piersi w lustrze – oceń ich symetrię, wygląd skóry, sprawdź czy nie pojawiły się wciągnięcia skóry lub brodawek, nierówności, zaczerwienienia, obrzęki.
• Dotykiem zbadaj każdą pierś i obszar pod pachami — delikatnie przesuwaj opuszkami palców w kilku kierunkach (od brodawki na zewnątrz), sprawdzając, czy da się wyczuć twarde guzki lub zmiany.
• Pamiętaj o obu piersiach, zarówno od przodu, boków i w obszarze pach.

Samobadanie nie zastąpi Ci badań obrazowych, ale działa jak „wczesny alarm” — jeśli coś wzbudza Twój niepokój, koniecznie udaj się do lekarza.

Mammografia – kluczowy element profilaktyki

Mammografia to podstawowa metoda obrazowa wykrywająca guzy niewyczuwalne palpacyjnie — często jeszcze zanim pojawią się objawy.

W Polsce kobiety w wieku 45–74 lat mogą skorzystać z bezpłatnej mammografii co 2 lata w ramach programu NFZ, pod warunkiem, że nie miały badania w ciągu ostatnich dwóch lat. Jeśli kobieta przeszła leczenie raka piersi i pozostaje w hormonoterapii, zalecane są coroczne badania kontrolne.

Badanie jest dostępne zarówno w stacjonarnych placówkach diagnostycznych, jak i w mobilnych mammobusach, które docierają do mniejszych miejscowości i obszarów, gdzie dostęp do pracowni stacjonarnej może być utrudniony.

Dostęp do mammografii jest możliwy bez skierowania — wystarczy, że spełniasz kryteria programu. Rejestracja na badanie jest dziś ułatwiona: poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) można umówić się na mammografię w mammobusie lub placówce stacjonarnej.

Mobilne badania – mammobus przyjedzie do Ciebie!

Możesz także skorzystać z programu „Zbadaj piersi – mammobus przyjedzie do Ciebie”, który umożliwia wykonanie mammografii blisko domu, w mobilnym gabinecie diagnostycznym.

Sprawdź aktualne trasy mobilnych pracowni i zaplanuj swój udział w konkretnym terminie.

Dbamy o zdrowie – czas wolny na badanie

W ramach wsparcia profilaktyki raka piersi każda pracowniczka Seris Konsalnet (oraz pracownik – ponieważ rak piersi może również dotyczyć mężczyzn) może skorzystać z możliwości zwolnienia z pracy na czas wykonania badania mammograficznego lub wizyty kontrolnej.

Wystarczy poinformować bezpośredniego przełożonego i przedstawić potwierdzenie z placówki medycznej.

Dbajmy o siebie – obserwujmy własne ciało, reagujmy na zmiany, korzystajmy z badań przesiewowych i mobilnych gabinetów. Wiedza to siła, a w przypadku raka piersi – klucz do zdrowia.