„Różni nas tylko dostęp do informacji” – rozmowa z Ewą, pracowniczką Seris Konsalnet

W ramach obchodzonego w Grupie Seris Tygodnia Osób z Niepełnosprawnością zachęcamy do przeczytania wywiadu z naszą koleżanką Ewą Sygulską, pracowniczką archiwum w Seris Konsalnet i certyfikowaną tłumaczką języka migowego.

Ewo, jak wygląda Twój typowy dzień?

Moje poranki zawsze wyglądają podobnie. Nie korzystam ze zwykłego budzika — zamiast niego mam na ręku specjalną elektroniczną opaskę. Wieczorem ustawiam godzinę pobudki, a rano opaska zaczyna intensywnie wibrować. Dzięki temu wiem, że pora wstać — bez niej moje pobudki byłyby bardzo nieregularne. Istnieje wiele urządzeń wspierających osoby z niepełnosprawnościami, ale ta opaska okazała się dla mnie najpraktyczniejsza i jednocześnie najtańsza. Po wstaniu szykuję się do pracy i zakładam aparaty słuchowe na oba uszy. To moment, w którym dosłownie „włączam się” do świata dźwięków. Potem wychodzę z domu i jadę do biura komunikacją miejską — autobusem lub tramwajem. Pracę zaczynam o 8:00 i zostaję do 15:00. Po pracy wracam do domu, przygotowuję obiad, a potem — w zależności od dnia — idę pobiegać, prowadzę kursy języka migowego albo zajmuję się domowymi sprawami. Nie należę do osób, które potrafią długo siedzieć bezczynnie. Dużo energii daje mi kontakt z ludźmi — rozmowy, spotkania, wspólne spędzanie czasu.

Codzienne wyzwania osoby niesłyszącej

Z jakimi trudnościami mierzy się osoba niesłysząca w codziennym życiu?

Jest ich sporo… Aparaty słuchowe noszę od szóstego roku życia i właściwie codziennie spotykam się z różnymi przeszkodami. Kiedy mam aparaty, mówię i komunikuję się werbalnie — wtedy funkcjonuję jako osoba słabosłysząca. Bez nich staję się osobą Głuchą.
Najtrudniejsze dla mnie są rozmowy w hałasie. Najlepiej, gdy mówi do mnie jedna osoba — nie jestem w stanie jednocześnie słuchać kilku głosów, szczególnie kiedy wykonuję jakieś zadanie. Bardzo wymagające są też rozmowy telefoniczne. O ile telefon pomaga mi w codziennym życiu, o tyle czasem po prostu nie rozumiem rozmówcy. To duże utrudnienie, zwłaszcza w kontaktach formalnych, na przykład podczas rozmów dotyczących rekrutacji.

To problem wielu osób niesłyszących — w Polsce aż 80% osób Głuchych nie ma pracy. Sama zawsze wybieram stanowiska, na których nie muszę prowadzić rozmów telefonicznych. W obecnej pracy komunikuję się głównie mailowo i to rozwiązanie świetnie się u mnie sprawdza.

W przestrzeni publicznej również napotykamy wiele barier, m.in. komunikaty megafonowe na dworcach, które są dla mnie praktycznie niedostępne. Podobnie jak rezerwacja wizyt u lekarza, które zazwyczaj się wyłącznie telefonicznie. Na szczęście coraz więcej miejsc oferuje możliwość umawiania wizyt online — to ogromne ułatwienie. Bardzo pomagają mi także napisy w telewizji i internecie — to niby drobiazg, ale zmienia naprawdę wiele.

Stereotypy, których wciąż nie brakuje

Czy wciąż spotykasz się ze stereotypami dotyczącymi osób niesłyszących?

Niestety tak. Bardzo często słyszałam, że „osoba głucha nie może”. Tymczasem to właśnie takie myślenie tworzy bariery — nie mój brak słuchu. Dziś podchodzę do tego spokojniej. Szukam plusów i próbuję budować na nich nowe pomysły.

Mniej słyszeć to czasem… więcej spokoju i mniej stresu. Korzystam z czytania z ust oraz z języka migowego — mojego drugiego, pięknego języka. Szkoda tylko, że wciąż jest go tak mało w przestrzeni publicznej.

Co najbardziej wspiera Cię w pracy i w życiu codziennym?

Przede wszystkim technologia: aparaty słuchowe, komputer, telefon oraz aplikacje pozwalające załatwiać sprawy bez konieczności rozmowy. Dzięki nim jestem samodzielna i mogę działać we własnym tempie.

Jako lektorka języka migowego często tłumaczę osobom słyszącym, jak wygląda życie bez dźwięku i jak mogą wesprzeć osoby Głuche. Kiedy widzę, że przekazują tę wiedzę dalej, bardzo mnie to cieszy. Ogromnie doceniam też ludzi — ich cierpliwość, wyrozumiałość i chęć zrozumienia.

Jak rozmawiać z osobą niesłyszącą, żeby komunikacja była dla niej komfortowa?

• Zwróć uwagę delikatnie – lekko dotknij ramienia, machnij ręką lub stuknij w podłogę.
• Mów twarzą w stronę rozmówcy – nie zasłaniaj ust, zachowaj normalne tempo.
• Nie krzycz – naturalna mowa jest najskuteczniejsza.
• W razie trudności użyj pisma lub SMS/e-mail – język migowy, jeśli osoba go zna.
• Szanuj ciszę i technologie wspierające – aplikacje do umawiania wizyt i spokojne miejsce pomagają w skupieniu.

Co powiedziałabyś osobom, które nie wiedzą, jak rozpocząć rozmowę z osobą niesłyszącą?

Najważniejsze to się nie bać. Osoba Głucha to nie bariera — po prostu ktoś, z kim trzeba komunikować się inaczej. Nie używajcie słowa ‘głuchoniemy’ — jest obraźliwe. Osoby Głuche mają swój język, migowy, który w pełni wystarcza do komunikacji. Traktujcie nas normalnie, różni nas tylko dostęp do informacji.

Pamiętajcie też o dbaniu o słuch — hałas i głośne słuchawki to cicha bomba, która wybucha po latach.

Bycie częścią Zespołu

Co sprawia, że czujesz się częścią zespołu?

Najbardziej pomaga mi, gdy ktoś pokaże mi pierwszy krok w nowym systemie albo procesie. Zapamiętuję obrazowo, więc szybko działam samodzielnie. Lubię pracować i nie znoszę bezczynności. Ogromnie doceniam też codzienne, zwykłe rozmowy — czasem jedno „jak się masz?” sprawia, że czuję się częścią grupy.
Bardzo ważne jest dla mnie również przekazywanie informacji o tym, co dzieje się w firmie: o zmianach, procedurach, wydarzeniach. Wiedza daje poczucie bezpieczeństwa.

Co mogą zrobić firmy — także Seris Konsalnet — aby lepiej wspierać osoby niesłyszące?

Chciałabym, aby osoby niesłyszące mogły pracować w różnych oddziałach firmy w całej Polsce. I żeby w komunikacji — wewnętrznej i zewnętrznej — częściej pojawiał się język migowy. To zwiększa dostępność i pokazuje, że firma naprawdę jest otwarta.

Warto też przełamywać stereotypy. W życiu często słyszałam, że czegoś „nie mogę”. A jednak mogę — wystarczy dać szansę.

Wiem też, że Seris Konsalnet był sponsorem konkursu „Lodołamacze 2024”. W 2022 roku mój poprzedni pracodawca zdobył tam drugie miejsce za projekt „Głusi w Biznesie”, który sama zgłosiłam. To pokazuje, że razem możemy zrobić naprawdę dużo dobrego.

Co chciałabyś, żeby ludzie szczególnie zapamiętali?

To, że wszyscy jesteśmy tacy sami. Różni nas tylko dostęp do informacji.

Dziękuję za rozmowę.