Wszystko co powinieneś wiedzieć o e-TOLL

Osoby podróżujące autostradami mogły już zauważyć, że od 1.12.2021 zniknęły bramki na państwowych odcinkach autostrad – A2 między Koninem i Strykowem oraz A4 od Wrocławia do Sośnicy.

Kierowcy lekkich aut mają dwie możliwości opłacania przejazdu autostradą:

• zakup biletu autostradowego online lub w formie wydrukowanego biletu, który można otrzymać na stacji paliw czy w kiosku, gdy podamy numer rejestracyjny pojazdu, przewidywany czas przejazdu i trasę przejazdu. Bilet autostradowy za każdym razem będzie ważny w określonym czasie i na danym odcinku autostrady, który wskazał kierowca. Rozwiązanie to jednak z wielu powodów jest bardzo niewygodne, między innymi przez kłopotliwe rozliczanie tych przejazdów w firmach.

• drugi sposób oparty jest o dane geolokalizacyjne pojazdu przekazywane do Systemu Poboru Opłaty Elektronicznej KAS (e-TOLL). Kierowca, a w przypadku floty jej administrator, będzie musiał być zarejestrowany w systemie e-TOLL, następnie należy zainstalować i uruchomić bezpłatną aplikację mobilną e-TOLL PL (dostarczoną przez KAS). Inną możliwością jest posiadanie Urządzenia OBU – On Board Unit lub ZSL – Zewnętrznego Systemu Lokalizacyjnego – jest to najwygodniejsze rozwiązanie, które pozwoli na automatyczne rozliczanie opłat za przejazdy.

e-TOLL dla aut osobowych

1 października 2021 r. wprowadzony został elektroniczny system poboru opłat e-TOLL, który jest teraz jedynym obowiązkowym sposobem płatności za drogi w Polsce dla pojazdów powyżej 3,5t DMC podlegające zarządowi GDDKiA. Od 1 grudnia 2021 system eTOLL objął także opłaty za autostrady dla pojazdów osobowych i dostawczych do 3,5t DMC.

System e-TOLL koszty i technologia

System e-TOLL wprowadzony został zgodnie z pierwotnymi założeniami 1 października 2021 r. Nie obyło się bez licznych protestów i apeli środowisk przewoźników, kierowców oraz przedsiębiorców. Jednak Krajowa Administracja Skarbowa – administrator systemu nie zmieniła zdania. Ogromna zmiana dla branży TSL i polskiej motoryzacji stała się faktem, a wcześniejszy system viaTOLL, który oparty był na kratownicach i radiowej transmisji danych, już nie obowiązuje. Zastąpił go e-TOLL, wsparty przez technologię geolokalizacyjną.

Koszt budowy starego systemu viaTOLL, wprowadzonego w 2011 roku, przekroczył 1,7 miliarda złotych. Krajowa Administracja Skarbowa informuje, że przez 10 lat swojego funkcjonowania utrzymanie i bieżąca eksploatacja, tego opartego na komunikacji radiowej systemu, wyniosły ok. 3,1 miliarda złotych. Stworzenie nowego systemu e-TOLL kosztowało ponad 215 milionów złotych, a jego bieżące utrzymanie ma być o wiele tańsze niż  wygaszonego już viaTOLL.

e-TOLL okres przejściowy

System e-TOLL oficjalnie wprowadzono pod koniec czerwca 2021 roku. Nie wzbudziło to ani entuzjazmu, ani fali transferów z wygaszanego viaTOLL. Przez 3 miesiące działały jednocześnie dwa systemy. Był to okres przejściowy. Jednak od 1 października br. system e-TOLL jest jedynym systemem do wnoszenia opłaty elektronicznej, a urządzenia viaBOX i viaAUTO przestały działać.

Według wyliczeń CEPiK obowiązek rejestracji w systemie e-TOLL objął około 3 milionów pojazdów ciężarowych, autobusów, busów oraz samochodów dostawczych o DMC powyżej 3,5 tony. Dane KAS i MF podają, że pod koniec pierwszego tygodnia działania systemu e-TOLL zarejestrowano około 900 tysięcy pojazdów.

Gdy zbliżał się koniec okresu przejściowego, wiele środowisk przewoźników, kierowców i przedsiębiorców apelowało do Premiera Mateusza Morawieckiego, szefowej KAS i resortu finansów, by przedłużyć okres przejściowy i nie wygaszać systemu viaTOLL. Jako ważne argumenty podawano rozliczne problemy i niewielki poziom świadomości środowiska branży TSL.

Zdanie urządzeń viaTOLL – kaucja. Dopłaty do zakupu e-TOLL.

Okres przejściowy związany był także ze zdaniem urządzeń starego systemu viaTOLL. Przedsiębiorcy i przewoźnicy mają na to czas do końca września 2022 roku. Można w tym okresie bez problemu zdawać nie działające już urządzenia i spokojnie odzyskać kaucję, którą wnosiło się w chwili ich nabycia.

Istotny jest także fakt ulgi podatkowej związanej z zakupem urządzeń systemu e-TOLL. Krajowa Administracja Skarbowa oraz Ministerstwo Finansów podali, że ulga ta umożliwia odliczenie od dochodu (przychodu) z pozarolniczej działalności gospodarczej lub od dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej, który ustalony został na podstawie prowadzonej podatkowej księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych (PIT), bądź też od dochodu z innych źródeł niż zyski kapitałowe (CIT). Odliczeniu podlegają:

• wydatki poniesione na nabycie zewnętrznego systemu lokalizacyjnego lub urządzenia pokładowego,
• opłaty poniesione z tytułu umowy na obsługę zewnętrznego systemu lokalizacyjnego albo urządzenia pokładowego,
• opłaty poniesione z tytułu umowy leasingu, najmu lub dzierżawy zewnętrznego systemu lokalizacyjnego albo urządzenia pokładowego, bądź też innej umowy o podobnym charakterze, na podstawie której taki system czy urządzenie zostały oddane do używania.

W uldze uwzględniano wydatki i opłaty netto, czyli bez podatku od towarów i usług. Należy pamiętać, że uldze podlegają wydatki poniesione w tym zakresie wyłącznie w 2021 roku. Maksymalną kwotę możliwą do odliczenia stanowi iloczyn 500 zł oraz liczby systemów lokalizacyjnych lub urządzeń pokładowych. Ilość tych systemów i urządzeń nie może być większa od ilości pojazdów, które wykonały w 2021 roku co najmniej jeden przejazd opłacony elektronicznie z wykorzystaniem tego systemu lub urządzenia.

Przykładowo poniesiony wydatek na jedno urządzenie do jednego pojazdu w kwocie 400 zł uprawnia do jego odliczenia w całości (mieści się w limicie 500 zł), a wydatek na jedno urządzenie do jednego pojazdu w kwocie 700 zł uprawnia do odliczenia w kwocie 500 zł (do wysokości przysługującego limitu).

Problem z użytkowaniem i luki w systemie e-TOLL

Przy wdrażaniu systemu e-TOLL i wygaszeniu viaTOLL pojawiały się problemy. Choć okres przejściowy trwał 3 miesiące zdecydowana większość branży TSL i flotowej zdecydowała się na wymianę urządzeń i systemu pod koniec września. Spowodowało to duże zamieszanie, negatywne emocje i niepotrzebny stres zarówno ze strony twórców rozwiązania e-TOLL, jak i przewoźników czy świata biznesu. Do głównych problemów występujących w ostatnim czasie związanych z system e-TOLL i integracją należą:

• słaba kampania informacyjna – przewoźnicy i osoby związane z transportem dowiedzieli się o wprowadzeniu nowego systemu dopiero po intensywnej kampanii radiowej. Choć na autostradowych bramownicach informacja ta pojawiała się już w sierpniu, niewiele osób zwróciło na nią uwagę. Przedsiębiorcy i osoby odpowiedzialne za transport ciężki mają pretensje do rządu, że tak ważne zmiany zapowiadała zaledwie 3-4 tygodniowa intensywna kampania informacyjna.

• niewielka ilość zasobów edukacyjnych – KAS i MF dopiero na 2-3 tygodnie przed ostatecznym wygaszeniem systemu viaTOLL na swoich kanałach komunikacji zamieściła samouczki i filmy instruktażowe dotyczące rejestracji w e-TOLL oraz wszelkie wymagane dokumenty. Wielu twierdziło, że ta cała baza wiedzy została udostępniona zbyt późno, a jej promocja była za słaba.
• wadliwa aplikacja mobilna – jedną z możliwości rozliczania przejazdów było używanie aplikacji e-TOLL na smartfonie. Wybór taki dokonało w pierwszym okresie ponad 250 tysięcy kierowców. Niestety tysiące użytkowników bardzo źle oceniło tę aplikację. Aplikacja e-TOLL okazała się mało intuicyjna, awaryjna i źle skonstruowana. W tamtym czasie dla wielu osób była jedyną alternatywą wobec braku urządzeń OBU/ZSL na rynku.
• brak urządzeń na rynku – przewoźnicy i kierowcy często zgłaszali, że mają problem z dostępnością urządzeń ZSL/OBU u swoich dostawców usług e-TOLL. Biorąc pod uwagę, że z urządzeń tych będzie korzystać blisko 3 miliony pojazdów, zapotrzebowanie wciąż jest ogromne. Problemem był powolny proces akredytacji podmiotów świadczących usługi e-TOLL, przez co dopiero w połowie września do oficjalnych list dołączyły dziesiątki podmiotów. Pomimo tego nie zniknął problem z dostępnością urządzeń do montażu, co kierowało ruch na wadliwą aplikację.
• protesty środowisk biznesowych i TSL – polscy przewoźnicy i kierowcy we wrześniu 2021 r. dość mocno protestowali. Organizacje, stowarzyszenia i zrzeszenia poszczególnych grup zawodowych przesyłały apele i pisma do Premiera Morawieckiego, KAS i MF, by przedłużyć okres przejściowy. Przedstawiano czarne scenariusze mówiące o zatrzymaniu transportu i problemach z dostawami, wobec niewydolnego i nie w pełni przetestowanego nowego systemu. Wysoki poziom niezadowolenia użytkowników także wskazywał na to, że wdrożono system, który jednak był produktem nie w pełni przetestowanym i dopracowanym.
• kontakt z agendami rządowymi odpowiedzialnymi za e-TOLL – wobec ogromnego ruchu, rosnącej potrzeby uzyskania informacji i wielu nieprecyzyjnych instrukcji bardzo wielu klientów systemu e-TOLL chciało uzyskać porady od KAS. Z tych też powodów infolinie były notorycznie przeciążone, a komunikacja mailowa nie była szybką metodą uzyskania odpowiedzi.

Z wprowadzeniem systemu e-TOLL wciąż związanych jest wiele emocji. Jednak korzystanie z niego jest nieuniknione, ponieważ jest jedynym obowiązkowym systemem poboru opłat drogowych w Polsce i tak już pozostanie. Rejestracja do e-TOLL jest aktualnie dla wielu ustawowym obowiązkiem, a dla licznych przymusem, z którym zmierzą się także kierowcy samochodów osobowych.

e-TOLL kary i mandaty

Kierowcy i firmy posiadające pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 tony obowiązkowo muszą dokonać rejestracji w systemie e-TOLL. Odnosi się to także do pojazdów nie poruszających się po drogach płatnych lub po prostu stojących na placu. Każdy zarejestrowany pojazd w Polsce musi znaleźć się w systemie.

Jeżeli nie wypełnimy tego obowiązku, to w przypadku kontroli GITD lub Policji Celno-Skarbowej, możemy otrzymać mandat w wysokości 1500 złotych. Mniejszy mandat 500-złotowy grozi za źle wprowadzone dane pojazdu, błędne przypisanie go do kategorii wagowej oraz inne błędy formalno-administracyjne.

Pojazdy osobowe za przejazd płatnymi odcinkami autostrad w zarządzaniu GDDKiA bez ważnego biletu oraz bez systemu e-TOLL będą mogły otrzymać mandat karny w wysokości 500 PLN.

Na początku funkcjonowania systemu e-TOLL kary i mandaty mają być ostatecznością. Zgodnie ze słowami Sekretarza Stanu Szefa Krajowej Administracji Skarbowej Magdaleny Rzeczkowskiej z pisma do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców kontrole prawidłowości uiszczania opłat w pierwszym etapie działania systemu e-TOLL mają odbywać się w oparciu o działania prewencyjne, których podstawowym zadaniem będzie pouczanie, a nie karanie uczestnika realizowanego przewozu. Uwzględniono tym samym prośbę o niekaranie przewoźników. Pismo KAS jest efektem działań Rzecznika MŚP w sprawie o przedłużenie okresu przejściowego w zakresie równoczesnego działania systemu viaTOLL i e-TOLL dla branży transportowej.

e-TOLL dla pojazdów osobowych

Pojazdy osobowe mogą już także korzystać  z systemu e-TOLL. Uruchomienie całego systemu w czerwcu 2021 r. dało możliwość również pojazdom osobowym włączenie się do nowego systemu poboru opłat drogowych.

System e-TOLL dla pojazdów osobowych dotyczy jedynie płatnych odcinków autostrad we władaniu GDDKiA, czyli A4 na odcinku Wrocław-Gliwice oraz A2 na odcinku Konin-Łódź. Na tą chwilę system e-TOLL dla aut osobowych nie będzie w ogóle obejmował dróg innej klasy. W planach jest, by za kilka lat system ten był metodą rozliczania kierowców i firm, których pojazdy poruszają się drogami klasy A i S (autostrady i drogi ekspresowe). Być może uda się to wprowadzić po roku 2030.

Wybierając się w podróż należy pamiętać, że od 1 grudnia 2021 roku system e-TOLL zastąpił na ww. wskazanych odcinkach autostrad manualny pobór biletów. Dlatego jadąc autostradą A2 Konin-Łódź oraz A4 Wrocław-Gliwice można skorzystać z kilku możliwości:

• zainstalować aplikację e-TOLL i przejść krok po roku rejestrację wraz z wprowadzeniem danych pojazdu oraz płatności.
• zainstalować urządzenia OBU/ZLS od jednego z dostawców usług akredytowanych przez KAS i MF.
• zakupić bilet online.

Od 1.12.2021 nie ma już możliwości i konieczności zatrzymywania pojazdów przy bramkach autostradowych zarządzanych przez GDDKiA. Ministerstwo Finansów zdecydowało, że do końca grudnia 2021 r. dla wszystkich użytkowników systemu e-TOLL, przejazd płatnymi odcinkami dróg w Polsce we władaniu GDDKiA będzie tańszy o 30%. Ma to zachęcić do korzystania z nowego systemu poboru opłat.

Firma Seris Konsalnet GPS jest w stanie pomóc bezpiecznie, profesjonalnie i szybko zintegrować się z nowym systemem poboru opłat drogowych w Polsce. Zarówno kierowcy aut osobowych, jak i ciężarowych mogą skorzystać z takiej pomocy. Mobilne ekipy instalatorów realizują montaże w dowolnym miejscu i czasie, bez ingerencji w procesy biznesowe klientów. Firma prezentuje najwyższy poziom obsługi, wsparcia oraz doradztwa na rynku. Oprócz sprzedaży dba o poprawne działanie systemu u swoich klientów. Zawsze stara się nie zostawiać pytań bez odpowiedzi i udzielić wsparcia potrzebującym. Otacza należną opieką swoich klientów.

Prezentuje usługi wysokiej klasy używając własnego systemu przy użyciu urządzeń, które są certyfikowane przez KAS i MF. e-TOLL od Seris Konsalnet jest bardzo pomocnym  rozwiązaniem na rynku, ponieważ daje możliwość nie tylko zaopatrzyć się w odpowiednie rozwiązania, ale również daje dostęp do całego portfela usług BIG DATA dla flot i transportu, dzięki którym o wiele prościej można zarządzać kosztami, pracownikami, pojazdami i procesami. Usługi Seris Konsalnet to także sposób na realizację założeń CSRowych w odniesieniu do dekarbonizacji floty, ekologii, bezpieczeństwa czy wellbeing pracowników.

e-TOLL jak wybrać dostawcę

Jeżeli szybko potrzebujemy dostawcy urządzeń, technologii i integracji z systemem e-TOLL nie warto kierować się jedynie pięknymi sloganami reklamowymi. Jest kilka bardzo ważnych spraw, na które trzeba zwrócić uwagę przy wyborze dostawcy e-TOLL:

• lista dostawców technologii akredytowanych przez KAS – jest to fundament naszych poszukiwań. Na oficjalnej liście sprawdzić można swojego potencjalnego kontrahenta, aby mieć gwarancję, że proponowane przez niego warunki, urządzenia i cena spełniają wymagania KAS i MF.

• bycie producentem urządzeń i usługi – warto sprawdzić, czy prezentowane przez kontrahenta urządzenia nie pochodzą z rynku wtórnego, czy posiadają homologację i certyfikację UE oraz czy w razie awarii otrzymać można niezbędne wsparcie lub szybki serwis. Przestój systemu e-TOLL będzie skutkował przestojem twojego biznesu.
• gwarancja na usługi i technologię – warto upewnić się co do procedur i opcji wsparcia, jakie są gwarantowane w awaryjnych sytuacjach.
• czas instalacji i jej koszt – należy pamiętać, że koszt abonamentu to nie wszystko. Sama cena usługi instalacji może być wiele razy wyższa do standardów rynkowych i być miejscem potencjalnego ryzyka finansowego. Warto sprawdzić koszty instalacji oraz późniejszych usług dodatkowych, np. przekładki z pojazdu na pojazd oraz demontażu. Ważny jest gwarantowany czas montażu oraz kwestie miejsca instalacji urządzeń, np. wykwalifikowany monter zjawi się w dowolnie umówionym miejscu i czasie. Może okazać się, że cały tabor będzie musiał pojechać w określone miejsce.
• wsparcie po wdrożeniu – dobrze jest upewnić się, czy dostawca usług e-TOLL przeprowadzi Cię krok po kroku przez gąszcz zapisów i technologicznych pułapek oraz czy podpisany kontrakt umożliwia wsparcie, pomoc, edukacje oraz doradztwo już po okresie instalacji i startu projektu. Trzeba znać odpowiedzi na te pytania, by właściwie zarządzać ryzykiem w zakresie systemu e-TOLL dla pojazdów ciężarowych i osobowych.
• skalowalność dostarczonych usług – dobrze jest, jeżeli potencjalny dostawca posiada również inne usługi, które mogą być przydatne dla twojego transportu, spedycji i floty. Warto podjąć współpracę z takimi podmiotami, które proponują nie tylko rozwiązania e-TOLL.

Renoma i prestiż na polskim rynku jest ważnym elementem składowym wyboru oferenta. Trzeba zachować czujność przy współpracy z nowo powstałymi podmiotami zarejestrowanymi wyłącznie na potrzeby systemu e-TOLL. Warto oddać w opiekę swoją flotę fachowcom i specjalistom, którzy mają sprawdzone opinie, dorobek i historię firmy, z którą podejmie się współpracę w zakresie e-TOLL.

Cena abonamentu lub nawet samej instalacji nie powinna być głównym wskaźnikiem atrakcyjności oferty. Podejmując decyzję, kto zostanie dostawcą usług eTOLL dla flot należy zweryfikować wiarygodność, rekomendacje i know-how na wielu płaszczyznach, ponieważ wiążesz się wielomiesięcznymi umowami.